Wieki Światła

Autor: Ian R. MacLeod
Tytuł: Wieki Światła
Wydawnictwo: MAG
Oprawa: twarda
Liczba stron: 400
Status: posiadam
Ocena: 6/6

"Jest to powieść po prostu dobrze napisana, miejscami napisana pięknie..." to słowa, którymi Jacek Dukaj opisuje na odwrocie okładki "Wieki Światła". Z początku uznałem je za krzywdzące dla książki tego formatu. Tak chwalona seria Uczty Wyobraźni, pierwszy jej tom i opisany przez Dukaja jak zwyczajna, dobra książka? Teraz jednak kiedy jestem już po lekturze, wiem, że nie były to w żadnym razie słowa umniejszające dziełu MacLeod'a. One najlepiej odzwierciedlają czym są "Wieki...". Ciężko dobrać słowa tak by w pełni oddać wrażenia towarzyszące czytelnikowi jednak po dobrym finale historii, kiedy cofnąłem się pamięcią do miejsc i scen pięknych zrozumiałem, że te kilka prostych słów ujmuje sedno odczuć czytelnika. W życiu piękne są tylko chwilę, których piękna nie potrafilibyśmy docenić gdyby trwały wiecznie. 

Opowieść osadzona jest w realiach wiktoriańskiej Anglii, w świecie, w którym przemysł opiera się na magii. Społeczeństwo podzielone jest na poszczególne klasy, na czele cechów stoją bogacze wyzyskujący niżej postawionych. Większość obywateli prowadzi życie wypełnione ciężką jednak satysfakcjonującą pracą dla cechów. Ci niezrzeszeni są nazywani partaczami, są nielubiani i nieszanowani zatrudniani czasem do prostych, dorywczych prac. Poza tym mamy jeszcze odmieńców, czyli ludzi, których zmieniła długotrwała praca z eterem. Ci spotykają się z jeszcze większą pogardą niż partacze, są niemile widziani w społeczeństwie, ścigani i zamykani w specjalnych ośrodkach jako niebezpieczni dla społeczeństwa. Choć Eter jest substancją bardzo niebezpieczną jest też surowcem, na którym opiera się cały przemysł. To substancja posiadająca magiczne właściwości i napędzająca wszelkie maszyny i urządzenia, pozwalająca zachować budynki w dobrej kondycji, posiadająca wiele innych właściwości. Eter jest fundamentem całego znanego świata, a jego największym i praktycznie jedynym jego źródłem w Anglii jest Bracebridge, miasteczko, w którym żyje nasz bohater Robert Borrows.

Stosunkowo szczęśliwe dzieciństwo przerywa nagła choroba matki, ojciec coraz bardziej pogrąża się w alkoholizmie, a Roberta nie zachwyca wizja spędzenia reszty życia w fabryce należącej do cechu jego ojca. Ucieka z domu obierając na cel Londyn, który jawi mu się jako wspaniałe i niesamowite miasto pełne perspektyw. Poza tym ma też nadzieję na spotkanie tam pewnych osób poznanych w Redhouse, domu, do którego zaprowadziła go kiedyś matka. Po przyjeździe trafia do jednej z najgorszych dzielnic gdzie zderza się z brutalną rzeczywistością i musi ze wszystkich sił starać się jakoś przeżyć w tych jakże odmiennych od jego wyobrażeń warunkach.

Podczas lektury przypomniał mi się wstęp Tad'a Williams'a do "Pamięci, Smutku i Ciernia", w którym to przestrzegał czytelnika by ten unikał przypuszczeń, by nie zakładał niczego z góry, bo często może się okazać tak, że pozornie oklepane schematy czy oczywiste sytuacje mogą przekształcić się w coś zupełnie niespodziewanego. Nie wiem czemu akurat to nasunęło mi się na myśl, nie ma tu jakiejś szczególnej analogii, jednakże jak to często bywa fantastyka jest mniej lub bardziej przewidywalna. "Wieki..." zaś należą do tego wąskiego grona gdzie nic nie jest z góry ustalone, nie pojawia się żaden obrany na początku cel, bohaterowie nie snują dalekosiężnych planów, wręcz przeciwnie są niepewni jutra. Wraz z Robbertem Borrowsem odkrywamy świat Wieku Przemysłu i nie mamy kompletnie żadnego pojęcia co może się zdarzyć w następnym akapicie i dokąd doprowadzi nas obecna sytuacja. Choć od pewnego momentu kroki bohatera są znacznie bardziej ukierunkowane, nadal nie sposób sobie wyobrazić jak wszystko się potoczy, jak rozwiną się obecne wydarzenia i dokąd to wszystko nas zaprowadzi, gdzie dobiegnie końca nasza wspólna podróż.

"Wieki Światła" to nie tylko opowieść o życiu Roberta Borrows'a, to także opowieść o samym Londynie, a przede wszystkim społeczeństwie, jego problemach, trudach życia zwykłego szarego człowieka, wyzysku, przemianach czy rewolucji, a także o tym, że nic nie jest takie jak sobie z początku wyobrażaliśmy czy wymarzyliśmy. "Wieki..." choć magię zawierają, bo w końcu wszystko tu się na niej opiera, nie są nią wypełnione. Magia to jedynie fundamenty znanego ustroju, są podwalinami przedstawionej historii i stanowią wyłącznie jej tło.

MacLeod czaruje słowem jak mało kto, tworzy wspaniały szczegółowy opis świata otaczającego czytelnika, potrafi również stworzyć przepiękne sceny i niezwykły nastrój, które są niewątpliwym atutem książki. Postacie są bardzo realistyczne, świat ukazany niezwykle precyzyjnie, oddany w najdrobniejszych szczegółach.

Piękne. To jedyne słowo jakim można w pełni opisać "Wieki Światła". Ten niesamowity nastrój pełen nostalgii i liryzmu. Do tej pory tylko w Ednymionie spotkałem się z tak nastrojowymi scenami, pełnymi uczuć, bijących wręcz od książki. Lekturze towarzyszą wrażenia, które ciężko jest ująć w słowa, jak powiedziałem "piękne" to najlepiej pasujące do tej pozycji określenie. Jeśli należycie do ludzi wrażliwych dostrzeżecie bez wysiłku niesamowitość i liryczność opisanej historii, jeśli zaś nie, będzie to dla Was najprawdopodobniej po prostu bardzo dobra książka, ale nic więcej. Pozycja obowiązkowa dla każdego kto szuka w fantastyce czegoś niezwykłego, wychodzącego na przeciw kanonom i utartym schematom.